Sanskrit Class 6 Chapter 5 Question Answer शूराः वयं धीराः वयम्

प्रश्न 1.
एतत् सम्पूर्ण गीतं सस्वरं गायन्तु, लिखन्तु, कण्ठस्थं च कुर्वन्तु । (इस पूरे गीत को स्वर सहित गाइए, लिखिए और कण्ठस्थ कीजिए ।)
उत्तर:
छात्र स्वयं करें।

प्रश्न 2.
पाठस्य आधारेण प्रश्नानाम् उत्तराणि एकपदेन लिखन्तु । (पाठ के आधार पर प्रश्नों के उत्तर एक पद में लिखिए |)

(क) शूराः के ?
उत्तर:
भारतीयाः

(ख) वयं कीदृशमानसाः स्मः ?
उत्तर:
दृढ

(ग) वयं कीदृशचिन्तकाः स्मः ?
उत्तर:
शुभ

(घ) वयं कुत्र अतिंनिश्चलाः स्मः ?
उत्तर:
विजये

(ङ) वयं विजयार्थिनः कुत्र याम: ?
उत्तर:
समराङ्गणम्

 

प्रश्न 3.
उदाहरणानुसारम् अधोलिखितानां पदानां वचनपरिवर्तनं कुर्वन्तु । (उदाहरण के अनुसार नीचे लिखे गए पदों का
वचन परिवर्तन कीजिए।)

(क) शूराः वयम् = ‘शूर: ‘अहम्’
वीराः वयम् = “वीर: “अहम्”
(ख) ……. = बलशालिनः
…….. = जयगामिनः ।
(ग) दृढमानसाः = ………….
प्रियसाहसाः …………
(घ) ……. = अतिभावुकाः
शुभचिन्तकाः = ………
(ङ) धनकामना = ……….
वञ्चना = ………
(च) ……… = वर्चस्स्वलाः
………. = अतिनिश्चलाः ।
उत्तर:
(ख) बलशाली, जयगामी
(ग) दृढमानसः, प्रियसाहसः
(घ) अतिभावुकः, शुभचिन्तक:
(ङ) धनकामनाः, वञ्चनाः
(च) वर्चस्स्वला, अतिनिश्चलः

प्रश्न 4.
‘क’ स्तम्भेन सह ‘ख’ स्तम्भस्य उचितं मेलनं कृत्वा रिक्तस्थाने लिखन्तु । (‘क’ स्तंभ के साथ ‘ख’ स्तंभ का उचित मेल करके रिक्त स्थान में लिखिए |)

उत्तर:

प्रश्न 5.
उदाहरणानुसारम् अधोलिखितानां पदानां वचन- परिवर्तनं कुर्वन्तु । (उदाहरण के अनुसार नीचे लिखे गए पदों का वचन परिवर्तन कीजिए ।)

एकवचनम् – बहुवचनम्
यथा शूरः – शूराः

(क) धीरः – ………..
(ख) ……… – वीराः
(ग) जनसेवक : – ……….
(घ) …….. – धनकामनाः
(ङ) निखिल: – ………
(च) ……… – बाला:
उत्तर:
(क) धीरः – धीराः
(ख) वीरः – वीराः
(ग) जनसेवक: – जनसेवकाः
(घ) धनकामना – धनकामनाः
(ङ) निखिल: – निखिलाः
(च) बालः – बाला:

 

प्रश्न 6.
उदाहरणं दृष्ट्वा अधोलिखितानि पदानि परस्परं संयोज्य वाक्यानि रचयन्तु । (उदाहरण के अनुसार नीचे के लिखे गए पदों को परस्पर जोड़कर वाक्य बनाइए )

उत्तर:
(क) छात्रः पठति ।
(ख) छात्रौ पठतः।
(ग) छात्राः पठन्ति ।
(घ) अहं पठामि ।
(ङ) आवां पठावः ।
(च) वयं पठामः ।
(छ) त्वं पठसि ।
(ज) युवां पठथः ।
(झ) यूयं पठथ।

प्रश्न 7.
कोष्ठकात् उचितं पदं स्वीकृत्य रिक्तस्थाने लिखन्तु । (कोष्ठक से उचित पद लेकर रिक्तस्थान में लिखिए।)

यथा – तद्, स्त्रीलिंगम्, प्रथमा विभक्तिः, एकवचनम् – सा (एषा / अहम् / सा)

(क) अस्मद्, प्रथमा विभक्तिः एकवचनम् – ……….. (वयम्/ त्वम्/अहम्)
(ख) युष्मद्, प्रथमा विभक्तिः, द्विवचनम् – ……. (त्वम्/स: /युवाम्)
(ग) तद्, पुंलिङ्गम्, प्रथमा विभक्तिः, बहुवचनम् – ……. (एष: /ते/सा)
(घ) एतद्, नपुंसकलिंगम्, प्रथमा विभक्तिः, बहुवचनम् – …… (एतानि / वयम्/ तत्)
(ङ) एतद्, स्त्रीलिङ्गम् प्रथमा विभक्तिः एकवचनम् – ….. (अहम् / एषा / एतत्)
(च) तद्, स्त्रीलिङ्गम् प्रथमा विभक्तिः, द्विवचनम् – ….. (ते / अहम् / एषा)
उत्तर:
(क) अहम्
(ख) युवाम्
(ग) ते
(घ) एतानि
(ङ) एषा
(च) ते

 

प्रश्न 8.
उदाहरणमनुसृत्य उचितेन पदेन रिक्तस्थानं पूरयन्तु । (उदाहरण के अनुसार उचित पद के द्वारा रिक्त स्थान की पूर्ति कीजिए ।)

यथा – नायिका नृत्यति । (नृत्)

(क) बालकः ………। (लिख्)
(ख) छात्रौ ……। (क्रीड्)
(ग) अहम् ……। (गच्छ्)
(घ) कविः ……। (पश्य्)
(ङ) महिला: …..। (वद्)
(च) देवाः …..। (आगच्छ्)
(छ) फलानि …..। (पत्)
(ज) गृहिण्यः …..। (उपविश्)
उत्तर:
(क) लिखति
(ख) क्रीडतः
(ग) गच्छामि
(घ) पश्यति
(ङ) वदन्ति
(च) आगच्छन्ति
(छ) पतन्ति
(ज) उपविशन्ति

NCERT Solutions for Class 6 Sanskrit Chapter 5 वृक्षाः (Old Syllabus)

अभ्यासः

Class 6 Sanskrit Chapter 5
प्रश्न 1.
वचनानुसारं रिक्तस्थानानि पूरयत- (वचनानुसार रिक्त स्थान भरिए– Fill in the blanks according to the number.)

उत्तर:

Sanskrit Class 6 Chapter 5
प्रश्न 2.
कोष्ठकेषु प्रदत्तशब्देषु उपयुक्तविभक्तिं योजयित्वा रिक्तस्थानानि पूरयत- (कोष्ठक में दिए गए शब्दों में उचित विभक्ति लगाकर रिक्तस्थान भरिए- Fill in the blanks by using appropriate case in words given in brackets.)

यथा-अहं रोटिकां खादामि। (रोटिका)
(क) त्वं …………. पिबसि। (जल)
(ख) छात्रः …………… पश्यति। (दूरदर्शन)
(ग) वृक्षाः …………….. पिबन्ति। (पवन)
(घ) ताः …………… लिखन्ति। (कथा)
(ङ) आवाम् …………… गच्छावः। (जन्तुशाला)
उत्तर:
(क) जलम्
(ख) दूरदर्शनम्
(ग) पवनम्
(घ) कथां
(ङ) जन्तुशालाम्

Class 6 Sanskrit Chapter 5 Question Answer
प्रश्न 3.
अधोलिखितेषु वाक्येषु कर्तृपदानि चिनुत- (निम्नलिखित वाक्यों में कर्ता पद चुनिए Pick out the subjects in the sentences given below.)

(क) वृक्षाः नभः शिरस्सु वहन्ति।
(ख) विहगाः वृक्षेषु कूजन्ति।
(ग) पयोदर्पणे वृक्षाः स्वप्रतिबिम्बं पश्यन्ति।
(घ) कृषक: अन्नानि उत्पादयति।
(ङ) सरोवरे मत्स्याः सन्ति।
उत्तर:
(क) वृक्षाः
(ख) विहगाः
(ग) वृक्षाः
(घ) कृषकः
(ङ) मत्स्याः

Class 6th Sanskrit Chapter 5
प्रश्न 4.
प्रश्नानामुत्तराणि लिखत- (प्रश्नों के उत्तर लिखिए- Write answer to the questions.)

(क) वृक्षाः कैः पातालं स्पृशन्ति?
(ख) वृक्षाः किं रचयन्ति?
(ग) विहगाः कुत्र आसीनाः।
(घ) कौतुकेन वृक्षाः किं पश्यन्ति?
उत्तर:
(क) वृक्षाः पादैः पातालं स्पृशन्ति।
(ख) वृक्षाः वनं रचयन्ति।
(ग) विहगाः शाखादोलासीनाः। अथवा विहगाः शाखादोलायाम् आसीनाः।
(घ) वृक्षाः कौतुकेन स्वप्रतिबिम्बम् पश्यन्ति।

Sanskrit Chapter 5 Class 6
प्रश्न 5.
समुचितैः पदैः रिक्तस्थानानि पूरयत- (उचित पदों से रिक्त स्थान भरिए- Fill in the blanks with appropriate words.)

उत्तर:

Ncert Solutions For Class 6 Sanskrit Chapter 5
प्रश्न 6.
भिन्नप्रकृतिकं पदं चिनुत- (भिन्न प्रकृति वाला पद चुनिए- Pick out the word that is different from the rest.)

(क) गङ्गा, लता, यमुना, नर्मदा।
(ख) उद्यानम्, कुसुमम्, फलम्, चित्रम्।
(ग) लेखनी, तूलिका, चटका, पाठशाला।
(घ) आम्रम्, कदलीफलम्, मोदकम्, नारङ्गम्।
उत्तर:
(क) लता
(ख) चित्रम्
(ग) चटका
(घ) मोदकम्

Class 6th Sanskrit Chapter 5 वृक्षाः Additional Important Questions and Answers

Class 6 Chapter 5 Sanskrit
प्रश्न 1.
अधोदत्ताम् तालिकां पूरयत। (निम्नलिखित तालिका को पूरा कीजिए। Complete the table given below.)

उत्तर:

उत्तर:

Chapter 5 Sanskrit Class 6
प्रश्न 2.
अधोदत्तेषु वाक्येषु कर्तृपदं कर्मपदम् च चित्वा लिखत। (निम्नलिखित वाक्यों में कर्तापद तथा ” कर्मपद चुनकर लिखिए। Pick out the subject and the object in the sentences given below.)



उत्तर:
(क) खगाः x
(ख) पर्णानि x
(ग) छात्र; पुस्तकम्
(घ) वयम्, लेखम्
(ङ) जनाः, विदेशम्
(च) वृक्षाः, वनम्

Ncert Class 6 Sanskrit Chapter 5
प्रश्न 3.
अधोदत्तान् प्रश्नान् उत्तरत- (निम्नलिखित प्रश्नों के उत्तर लिखिए- Write answer of the following questions.)

(क) वृक्षाः पादैः कम् स्पृशन्ति?
(ख) के वनं वनं रचयन्ति?
(ग) के शाखादोलायाम् आसीना:?
(घ) वृक्षाः स्वच्छायासंस्तरणं प्रसार्य किं कुर्वन्ति?
(ङ) वृक्षाः किं पिबन्ति?
उत्तर:
(क) वृक्षाः पादैः पातालं स्पृशन्ति?
(ख) वृक्षाः वनं वनं रचयन्ति?
(ग) विहगाः शाखादोलायाम् आसीनाः?
(घ) वृक्षाः स्वच्छायासंस्तरणं प्रसार्य सत्कारं कुर्वन्ति?
(ङ) वृक्षाः पवनं जलम् च पिबन्ति?

(क) रेखांकित पदं संशोध्य लिखत- (रेखांकित पदों को शुद्ध करके लिखिए- Write down correct form of underlined words.) 

(क) बालकः फलरस पिबति। ………….
(ख) किं त्वं दूरदर्शनः पश्यसि? ………….
(ग) छात्राः लेख लिखन्ति। ………….
(घ) अहं विदेश गमिष्यामि। ………….
(ङ) बालिका भोजन खादति। ………….
उत्तर:
(क) फलरसम्
(ख) दूरदर्शनम्
(ग) लेखम्
(घ) विदेशम्
(ङ) भोजनम्

बहुविकल्पीयप्रश्नाः

Class 6 Sanskrit Ch 5
प्रश्न 1.
उचितेन विकल्पेन रिक्तस्थानपूर्ति कुरुत। (उचित विकल्प चुनकर रिक्त स्थान पूर्ति कीजिए। Pick out the correct option and fill in the blanks.)

(क)
(i) वृक्षे ………………. सन्ति। (फलम्, फलाः, फलानि)
(ii) छात्राः ………………. गच्छन्ति। (विद्यालय, विद्यालयम्, विद्यालयः)
(ii) तव ………. कुत्र अस्ति। (गृहः, गृहम्, गृह)
(iv) ………. दूरदर्शनं पश्यामः। (अहम्, आवाम्, वयम्)
(v) बालिका ………… गमिष्यति। (पाठशाला, पाठशालम्, पाठशालाम्)
उत्तर:
(i) फलानि
(ii) विद्यालयम्
(iii) गृहम्
(iv) वयम्
(v) पाठशालाम्।।

(ख) (i) सरोवरे कमलानि ………… । (विकसति, विकसतः, विकसन्ति)
(ii) वृक्षे विहगौ …………
(कूजति, कूजतः, कूजन्ति)
(iii) किं यूयं क्रिकेट ………… ? (खेलिष्यसि, खेलिष्यथ, खेलिष्यथः)
(iv) बालिका दर्पणे स्वप्रतिबिम्ब …………। (पश्यति, पश्यतः, पश्यन्ति)
उत्तर:
(i) विकसन्ति
(ii) कूजतः
(ii) खेलिष्यथ
(iv) पश्यति

Sanskrit Class 6 Chapter 5 Solution
प्रश्न 2.
भिन्नप्रकृतिकं पदं चिनुत। (भिन्न प्रकृतिवाला पद चुनिए। Pick out the word that is different from the rest.) 

(क) अश्वः, गजः, बिडालः, पादपः
(ख) लता, वृक्षः, कुसुमाणि, शीघ्रम्
(ग) नारिकेलम्, आम्रम्, मिष्टान्नम्, अमृतफलम्
(घ) वनम्, जनम्, बिम्बम्, जलम्
उत्तर:
(क) पादपः
(ख) शीघ्रम्
(ग) मिष्टान्नम्
(घ) जनम्